Ruda Śląska

Zadzwoń do nas

+48 503-587-360

04 grudnia 2025

Analiza obciążenia układu mięśniowo-szkieletowego – kiedy jest wymagana i jak ją przeprowadzić?

Bóle pleców, nadgarstków i ramion to jedne z najczęstszych dolegliwości zgłaszanych przez pracowników w całej Europie. Według danych Europejskiej Agencji Bezpieczeństwa i Zdrowia w Pracy, aż 24% pracowników skarży się na bóle kręgosłupa, a 22% na bóle mięśni. Przyczyną jest często nadmierne obciążenie układu mięśniowo-szkieletowego związane z wykonywaną pracą. W tym artykule wyjaśniam, czym jest analiza obciążenia układu mięśniowo-szkieletowego, kiedy pracodawca musi ją przeprowadzić i jak wykorzystać ją do pozyskania dotacji z ZUS.

 

Czym jest obciążenie układu mięśniowo-szkieletowego?

Obciążenie układu mięśniowo-szkieletowego to suma wszystkich czynników fizycznych oddziałujących na mięśnie, ścięgna, stawy i kręgosłup pracownika podczas wykonywania pracy. Wyróżniamy trzy główne rodzaje obciążeń:

Obciążenie dynamiczne – związane z podnoszeniem, przenoszeniem i przemieszczaniem przedmiotów. Dotyczy pracowników magazynów, produkcji, budowy, ale też kurierów czy opiekunów osób starszych.

Obciążenie statyczne – wynika z utrzymywania wymuszonej pozycji ciała przez dłuższy czas. Dotyczy m.in. pracowników biurowych, kierowców, chirurgów, fryzjerów.

Praca monotypowa – powtarzanie tych samych ruchów przez większość zmiany roboczej. Typowa dla pracowników linii produkcyjnych, kasjerów, osób pracujących przy komputerze.

Każdy z tych rodzajów obciążenia może prowadzić do poważnych schorzeń: zespołu cieśni nadgarstka, zapalenia ścięgien, dyskopatii, czy przewlekłych bólów kręgosłupa.

 

Kiedy pracodawca musi przeprowadzić analizę obciążenia?

Polskie przepisy BHP nakładają na pracodawcę obowiązek zapewnienia pracownikom warunków pracy, które nie będą powodować nadmiernego obciążenia mięśniowo-szkieletowego. W praktyce oznacza to konieczność przeprowadzenia analizy obciążenia w następujących sytuacjach:

1. Przy ocenie ryzyka zawodowego – każde stanowisko pracy powinno mieć ocenę ryzyka uwzględniającą czynniki ergonomiczne. Jeśli praca wiąże się z dźwiganiem, wymuszonym położeniem ciała lub ruchami powtarzalnymi, analiza obciążenia jest niezbędnym elementem tej oceny.

2. Przy ubieganiu się o dotację z ZUS – to najczęstszy powód, dla którego firmy zlecają profesjonalną analizę. Program dofinansowania ZUS wymaga szczegółowej dokumentacji obciążenia jako załącznika do wniosku.

3. Po wypadku lub chorobie zawodowej – gdy pracownik zgłasza dolegliwości związane z układem ruchu lub gdy dochodzi do wypadku przy pracy.

4. Przy projektowaniu nowych stanowisk – analiza pozwala zaprojektować ergonomiczne stanowisko pracy od początku, zamiast później je korygować.

 

Metody oceny obciążenia układu mięśniowo-szkieletowego

Do oceny obciążenia stosuje się kilkanaście sprawdzonych metod. Wybór zależy od rodzaju wykonywanej pracy i typu obciążenia, które chcemy zmierzyć.

Metoda OWAS (Ovako Working Posture Analysing System) – jedna z najpopularniejszych metod oceny pozycji ciała podczas pracy. Analizuje położenie tułowia, ramion i nóg oraz obciążenie zewnętrzne. Stosowana przy pracach wymagających częstej zmiany pozycji.

Metoda REBA (Rapid Entire Body Assessment) – szybka metoda oceny obciążenia całego ciała. Uwzględnia pozycje szyi, tułowia, kończyn, zakres ruchu, wywieraną siłę i rodzaj chwytu. Szczególnie przydatna przy pracach w wymuszonej pozycji.

Metoda NIOSH – służy do wyznaczenia dopuszczalnej masy ładunku przy ręcznym podnoszeniu i przenoszeniu. Określa tzw. zalecany limit obciążenia (RWL) dla konkretnego stanowiska.

Metoda MAC (Manual Handling Assessment Charts) – stosowana przy ręcznych pracach transportowych. Ocenia podnoszenie, przenoszenie i prace zespołowe.

Metoda ART (Assessment of Repetitive Tasks) – dedykowana do oceny obciążenia kończyn górnych przy pracach powtarzalnych. Idealna dla stanowisk montażowych i pakowania.

Wydatek energetyczny – pomiar ilości energii wydatkowanej podczas pracy. Pozwala określić, czy praca jest lekka, średnio ciężka, ciężka czy bardzo ciężka.

 

Jak wygląda profesjonalna analiza obciążenia?

Prawidłowo przeprowadzona analiza obciążenia układu mięśniowo-szkieletowego składa się z kilku etapów:

Etap 1: Obserwacja stanowiska pracy Specjalista BHP obserwuje pracownika podczas wykonywania typowych czynności. Dokumentuje pozycje ciała, ruchy, przenoszenie ciężarów i czas trwania poszczególnych czynności.

Etap 2: Chronometraż Szczegółowy pomiar czasu wykonywania poszczególnych czynności podczas całej zmiany roboczej. Dla potrzeb dotacji ZUS wymagane jest minimum 6 pozycji chronometrażu.

Etap 3: Dokumentacja fotograficzna Zdjęcia pracownika przy każdej z analizowanych czynności. Dokumentacja musi być wyraźna i pokazywać pozycję ciała oraz przemieszczane przedmioty.

Etap 4: Pomiary Pomiar masy przenoszonych ładunków, odległości przemieszczania, wysokości podnoszenia i odkładania przedmiotów.

Etap 5: Obliczenia i klasyfikacja ryzyka Zastosowanie wybranej metody (lub kilku metod) do obliczenia poziomu obciążenia i klasyfikacji ryzyka. Wynik wskazuje, czy obciążenie jest akceptowalne, czy wymaga podjęcia działań korygujących.

Etap 6: Prognoza poprawy Jeśli analiza jest wykonywana na potrzeby dotacji ZUS – dokument musi zawierać prognozę ograniczenia obciążenia po wdrożeniu planowanych rozwiązań (np. zakupie wózka, podnośnika czy ergonomicznego fotela).

 

Dotacja ZUS na ograniczenie obciążenia mięśniowo-szkieletowego

Zakład Ubezpieczeń Społecznych co roku organizuje konkurs na dofinansowanie działań poprawiających BHP. Jednym z najpopularniejszych obszarów jest właśnie ograniczenie obciążenia układu mięśniowo-szkieletowego.

Co można sfinansować?

W ramach dotacji ZUS można uzyskać dofinansowanie m.in. na:

  • Wózki magazynowe i platformowe (ręczne i dwunożycowe)
  • Schodołazy do transportu ładunków
  • Wciągniki i wciągarki (do 450 kg udźwigu)
  • Żurawiki i suwnice
  • Manipulatory i chwytaki
  • Egzoszkielety pasywne
  • Stoły z regulowaną wysokością blatu
  • Fotele i krzesła ergonomiczne z regulacją
  • Podnośniki i podesty ruchome

Ile można otrzymać?

  • Do 80% wartości projektu
  • Maksymalnie 50 000 zł na urządzenia do ograniczenia obciążenia mięśniowo-szkieletowego
  • Maksymalnie 300 000 zł na cały projekt (jeśli obejmuje też inne obszary BHP)

Wymagana dokumentacja

Do wniosku o dotację ZUS na sprzęt ograniczający obciążenie mięśniowo-szkieletowe musisz dołączyć:

  • Ocenę obciążenia układu mięśniowo-szkieletowego zgodną z wytycznymi ZUS (Załącznik nr 8 do Regulaminu konkursu)
  • Szczegółowy chronometraż czynności (minimum 6 pozycji)
  • Dokumentację fotograficzną każdej czynności
  • Opis masy i wymiarów przemieszczanych przedmiotów
  • Prognozę ograniczenia obciążenia po zakupie sprzętu
  • Wizualizację planowanego wyposażenia

Terminy

Nabór wniosków odbywa się raz w roku, zazwyczaj w lutym i marcu. Projekty są realizowane w roku następnym. Warto przygotować dokumentację z wyprzedzeniem, ponieważ prawidłowe opracowanie analizy obciążenia wymaga czasu.

 

Najczęstsze błędy przy analizie obciążenia

Zbyt ogólny opis czynności – ZUS wymaga szczegółowego chronometrażu z minimum 6 pozycjami. Opis typu „przenoszenie paczek" jest niewystarczający.

Brak dokumentacji fotograficznej – każda czynność musi być udokumentowana zdjęciem pokazującym pozycję ciała pracownika.

Nieodpowiednia metoda oceny – dobór metody musi odpowiadać rodzajowi wykonywanej pracy. Metoda NIOSH nie sprawdzi się przy pracy biurowej.

Brak prognozy poprawy – sam opis problemu nie wystarczy. Dokument musi pokazywać, jak planowany zakup zmniejszy obciążenie.

Niezgodność z Katalogiem działań ZUS – finansowane mogą być tylko urządzenia wymienione w oficjalnym Katalogu. Nie każdy sprzęt się kwalifikuje.

 

Dlaczego warto zlecić analizę specjaliście?

Samodzielne przygotowanie analizy obciążenia układu mięśniowo-szkieletowego jest możliwe, ale wymaga znajomości metodologii i doświadczenia. Błędnie przygotowana dokumentacja to najczęstsza przyczyna odrzucenia wniosków o dotację ZUS.

Profesjonalna analiza:

  • Spełnia wszystkie wymagania formalne ZUS
  • Zawiera prawidłowo dobraną metodę oceny
  • Zwiększa szanse na pozytywną ocenę wniosku
  • Oszczędza czas i nerwy przy ewentualnych uzupełnieniach

Jako specjalista z certyfikatem audytora ISO i wieloletnim doświadczeniem w dokumentacji BHP, przygotowuję analizy obciążenia układu mięśniowo-szkieletowego zgodne z wymaganiami ZUS. Dojeżdżam do klientów na terenie całego województwa śląskiego.

 

Podsumowanie

Analiza obciążenia układu mięśniowo-szkieletowego to dokument, który:

  • Pomaga spełnić obowiązki pracodawcy w zakresie BHP
  • Jest wymagany przy ubieganiu się o dotację ZUS
  • Pozwala zidentyfikować zagrożenia i wdrożyć działania profilaktyczne
  • Chroni pracowników przed chorobami zawodowymi

Jeśli planujesz zakup sprzętu ograniczającego obciążenie pracowników – wózków, podnośników, ergonomicznych mebli – pamiętaj o przygotowaniu dokumentacji z odpowiednim wyprzedzeniem przed kolejnym naborem wniosków ZUS.

 

Potrzebujesz analizy obciążenia układu mięśniowo-szkieletowego?

Przygotuję dla Twojej firmy kompletną dokumentację zgodną z wymaganiami ZUS. Dojeżdżam do klientów w całym województwie śląskim. Pierwsza konsultacja jest bezpłatna – porozmawiajmy o potrzebach Twojej firmy. 

 

Najnowsze posty

arrow left
arrow right

Biuro rachunkowe z Rudy Śląskiej. Księgowość, rozliczanie dotacji UE i dokumentacja BHP dla małych firm. Pracuję online i dojeżdżam do klientów na Śląsku.

 

Zadzwoń do nas

+ 48 503 587 360

Napisz do nas

kontakt@expertisbiuro.pl

Zakres Usług 

 

Usługi księgowe

 

Kadry i płace

 

KPiR

 

Rozliczanie projektów unijnych

 

Dokumentacja BHP

 

Założenie działalności